Fanga Alafia - Ένα τραγούδι από τη Νιγηρία

Fanga Alafia 

https://tomvanoostrom.wordpress.com/2013/07/17/funga-alafia-for-marimba-band/

   Στην παρακάτω δραστηριότητα θα χρησιμοποιήσουμε ένα παιδικό τραγούδι από τη Νιγηρία με το όνομα Fanga Alafia (το συναντάμε λανθασμένα ως Funga Alafia). Τα παιδιά θα μάθουν το τραγούδι ρυθμικά, θα το τραγουδήσουν μελωδικά, θα μάθουν τις κινήσεις και θα διαβάσουν διαφορετικές παρτιτούρες ούτως ώστε να δημιουργήσουν ένα πλήρες σύνολο χορωδίας και ορχήστρας (ρυθμικά/μελωδικά κρουστά και body percussion). Σε αυτή τη δραστηριότητα συνδυάζονται ταυτόχρονα οι ρυθμικές αξίες, οι νότες, η ανάγνωση παρτιτούρας και η κινησιολογία, ενώ τα παιδιά διασκεδάζουν χορεύοντας και παίζοντας μουσική. Ταυτόχρονα, κάνουν και μια μικρή γνωριμία με τους ήχους άλλων χωρών. Οι παραπάνω έννοιες μπορεί να αποτελούν μέρος του ήδη διδαγμένου αντικειμένου στο οποίο κάνουμε εμβάθυνση (οπότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τις παρτιτούρες) ή να είναι αντικείμενο που θέλουμε να διδάξουμε (οπότε μπορεί να είναι το μέσο μας για αυτό).

Τι χρησιμοποιήσαμε:

o   Τη μουσική από το Fanga Alafia

o   Κινήσεις για κάθε στίχο του τραγουδιού

o   Power Point για τη δημιουργία της παρτιτούρας

o   Παρτιτούρα για τα μουσικά όργανα και το σώμα

o   Υπολογιστή/cd-player για να ακούσουμε το τραγούδι

o   Μουσικά όργανα

o   Το σώμα μας

Στόχοι:

o   Να εξοικειωθούν τα παιδιά με τις ρυθμικές αξίες

o   Να έρθουν σε πρώτη επαφή με τις νότες

o   Να τραγουδήσουμε, να χορέψουμε και να διασκεδάσουμε

o   Να ακολουθήσουμε συγκεκριμένες χορευτικές κινήσεις

o   Κινητικός ή μουσικός αυτοσχεδιασμός

o   Ανάγνωση παρτιτούρας

o   Ταυτόχρονη εκτέλεση μουσικής από ομάδες που παίζουν διαφορετικά πράγματα

o   Επαφή με την έννοια της ορχήστρας και της χορωδίας

o   Γνωριμία με τον πολιτισμό άλλων χωρών

o   Ενίσχυση θετικής συμπεριφοράς και συναισθημάτων

o   Συνεργασία, συγκέντρωση και προσήλωση των ομάδων

Διδακτικές ώρες:

1-2

(μπορεί και παραπάνω εάν θελήσουμε να κάνουμε παραλλαγές)

Διαθεματικότητα:

Θεατρική Αγωγή/Εικαστικά/Ευέλικτη Ζώνη/Γεωγραφία/Μελέτη Περιβάλλοντος

Πώς διδάσκουμε τη δραστηριότητα:

    1.  Ξεκινάμε κάνοντας με τα παιδιά μια συζήτηση για τον κόσμο, 

     τις χώρες που υπάρχουν, τα παιδιά που ζουν εκεί, πώς τα          φαντάζονται, πώς πιστεύουν ότι περνάνε τις μέρες τους κτλ.

     Στη συνέχεια τους μιλάμε για την Αφρική και τη Νιγηρία και τους λέμε  πού βρίσκεται. Αν έχουμε τη δυνατότητα δείχνουμε και εικόνα με το χάρτη της Αφρικής και τη Νιγηρία, σπίτια, ανθρώπους, σχολεία κτλ.

    2.    Στη συνέχεια ανακοινώνουμε ότι θα μάθουμε ένα παιδικό τραγούδι  από τη Νιγηρία και μάλιστα στη γλώσσα Yoruba, μία από τις  εκατοντάδες(!) γλώσσες που μιλιούνται εκεί. Το συγκεκριμένο τραγούδι  υπάρχει και σε άλλες αφρικανικές χώρες, η καταγωγή του, όμως, είναι  από τη Νιγηρία. Βάζουμε το τραγούδι για να το ακούσουμε και  μπορούμε να το τραγουδάμε εμείς ταυτόχρονα ώστε να ακούγονται  καθαρά οι λέξεις. Το τραγούδι μπορείτε να το βρείτε στο MamaLisa   μαζί με τους στίχους στα αγγλικά, καθώς επίσης και διάφορα βίντεο  που το συνοδεύουν. Μπορείτε επίσης να το ακούσετε και εδώ με  αυτοσχεδιασμούς (στα Γερμανικά) ανάμεσα στους κυρίως στίχους:  Funga Alafia τραγούδι

    3.   Οι στίχοι και η μελωδία είναι πολύ απλά και εύκολα:

Fanga alafia,

Ashe, ashe.

Αφού το ακούσουμε 1-2 φορές εξηγούμε ότι πρόκειται για ένα τραγούδι χαιρετισμού και οι λέξεις σημαίνουν

Γεια σας, καλωσήρθατε, να είστε καλά.

Η λέξη Ashe μεταφράζεται πολλές φορές ως «Αμήν», μιας και δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση στους δυτικούς πολιτισμούς, αλλά επειδή οι τάξεις έχουν παιδιά από διαφορετικούς πολιτισμούς και θρησκεύματα επιλέγω να το μεταφράσω ως «Να είστε καλά» και εξηγώ ότι πρόκειται για μια πολύ όμορφη ευχή που δίνουμε μέσα από την καρδιά μας σε όλους τους ανθρώπους ακόμα και αν τους συναντάμε για πρώτη φορά.

Μπορούμε να επιμείνουμε στο κομμάτι των συναισθημάτων που αντικατοπτρίζονται στις κινήσεις του τραγουδιού, να μιλήσουμε για τη γλώσσα του σώματος, να συζητήσουμε γενικότερα για την ευγένεια και την αποδεκτή συμπεριφορά, να κατανοήσουμε πώς μέσα από ένα τραγούδι μπορούμε να ενώσουμε ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμών κτλ. Θα ήταν ωραίο να συνεργαστούμε και με άλλες ειδικότητες ή το δάσκαλο της τάξης σε αυτό ώστε να διευρυνθεί η διδασκαλία, ειδικά αν έχουμε κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμα πολιτισμού/διαφορετικότητας στο σχολείο μας.

    4.    Ξεκινάμε να τραγουδάμε στίχο στίχο το τραγούδι και τα παιδιά  επαναλαμβάνουν. Το τραγούδι είναι πάρα πολύ εύκολο και δεν θα τους  πάρει πάνω από δύο επαναλήψεις για να το αποστηθίσουν. Μπορούμε  να το τραγουδήσουμε και σε παραλλαγές (αργά, γρήγορα, δυνατά,  χαμηλά κ.α.) ούτως ώστε να το κάνουμε πιο ενδιαφέρον, αλλά και να  γνωρίσουν κάποια στοιχεία δυναμικής.

    5.    Αφού έχουμε ήδη μελετήσει τις κινήσεις του τραγουδιού μόνοι μας  ξεκινάμε να το δείχνουμε βήμα-βήμα στα παιδιά. Μια ωραία πρόταση  συνδυασμού κινήσεων είναι από τα παρακάτω βίντεο 

     Κινήσεις -  Κινήσεις  σε κύκλο και ευθεία 

    Η δικιά μου διδασκαλία περιλαμβάνει τις κινήσεις  των χεριών από το πρώτο βίντεο και τη δημιουργία δύο κυκλικών  ομάδων. Ο ένας κύκλος είναι μεγάλος και εξωτερικός και ο δεύτερος  κύκλος είναι μικρός (4-5 παιδιά) και εσωτερικός. Το τραγούδι μας δίνει  πολλά περιθώρια αυτοσχεδιασμού, οπότε υπάρχουν άπειρες επιλογές  συνδυασμών στις κινήσεις και το στήσιμο των ομάδων.

    6.    Στη συνέχεια μοιράζουμε τις παρτιτούρες που έχουμε φτιάξει και διαβάζουμε όλοι μαζί τα  ρυθμικά μέρη καθώς και την παρτιτούρα του body percussion. Δεν έχει  σημασία ποια παιδιά θα παίξουν τι, είναι σημαντικό να διαβάσουμε  όλα τα ρυθμικά μέρη. Έτσι, μπορούμε μετά να βάλουμε τα παιδιά να  περάσουν από όλα τα μέρη με κυκλικό τρόπο. Επίσης, το να γνωρίζουν  όλα τα ρυθμικά μέρη βοηθάει στο να είναι συγκεντρωμένα σε αυτό που  έχουν να παίξουν και να μην επηρεάζονται από αυτά που παίζουν οι  άλλες ομάδες.

Teachers Pay Teachers material

    

    7.    Αναθέτουμε σε κάθε ομάδα διαφορετικά μέρη της παρτιτούρας και  ξεκινάνε μόνοι τους πρόβα για 6-7 λεπτά. Οι παρτιτούρες που έχω  φτιάξει αφορούν ομάδες με τύμπανα, μαράκες, ντέφια, μεταλλόφωνα/  καμπάνες (με χρωματιστές νότες) και ήχους με το σώμα. Διατηρώ  επίσης και μια ομάδα παιδιών που θα είναι οι χορευτές μας. Αυτές οι  ομάδες περνάνε κυκλικά από όλες τις θέσεις και έτσι αυτό αποκτά  περισσότερο ενδιαφέρον για τα παιδιά.

    8.    Αφού τελειώσουν την πρόβα, ελέγχουμε ότι κάθε ομάδα γνωρίζει  καλά το κομμάτι της. Παίζει κάθε μία μόνη της και στη συνέχεια παίζει  όλη η ορχήστρα ξανά ώστε να συντονιστούν. Ειδικότερα στις μικρές  τάξεις είναι εύκολο να υπάρξουν αποσυντονισμοί, αλλά με λίγη επιμονή  τα καταφέρνουν εξαιρετικά.

    9.    Είμαστε έτοιμοι για την εκτέλεση του κομματιού. Γίνονται οι  απαραίτητες πρόβες της ορχήστρας με τη χορωδία-χορευτές με τη  βοήθειά μας και όταν το μάθουνε καλά μπορούμε να κάνουμε αρκετές  παραλλαγές.

    10. Μία αγαπημένη παραλλαγή είναι ο αυτοσχεδιασμός. Μπορεί να γίνει  αυτοσχεδιασμός στη μουσική, τους στίχους ή το χορό. Οι  αυτοσχεδιασμοί μπορούν να γίνουν στη μουσική γέφυρα ανάμεσα στις  επαναλαμβανόμενες στροφές. 

    Παραλλαγή πρώτη: 

1^η  στροφή – Γέφυρα – 2^η  στροφή – Μουσικός αυτοσχεδιασμός στις μαράκες και γέφυρα από τα υπόλοιπα όργανα – 3^η  στροφή κτλ.

Παραλλαγή δεύτερη: 

1^η στροφή – Γέφυρα – 2^η στροφή – Φωνητικό αυτοσχεδιασμός παιδιού (με συγκεκριμένες λέξεις ή λέξεις χωρίς νόημα) και γέφυρα από τους υπόλοιπους – 3^η στροφή κτλ.

Παραλλαγή Τρίτη: 

1^η στροφή – Γέφυρα – 2^η στροφή – Κινητικός αυτοσχεδιασμός ομάδας και ρυθμική γέφυρα – 3^η στροφή κτλ.

Η φαντασία μας, αλλά και οι ιδέες των παιδιών είναι αυτά που θα μας καθοδηγήσουν στην εξέλιξη αυτής της δραστηριότητας και κάθε φορά θα προκύπτουν καινούργιες εναλλακτικές που ίσως δεν είχαμε σκεφτεί! Τέλος, μπορούμε να συνδυάσουμε χορό, θέατρο, ζωγραφική, αφρικάνικες μάσκες και ό,τι άλλο περνάει από το μυαλό μας για να εμπλουτίσουμε ένα φαινομενικά απλό παιδικό τραγούδι.

Tips:

  o   Φτιάχνουμε παρτιτούρες σε παραλλαγές και με βαθμό δυσκολίας    ανάλογα με τις τάξεις στις οποίες απευθυνόμαστε. Έτσι, η  δραστηριότητα αυτή μπορεί να διδαχθεί από την Α’ ως και την Στ’  τάξη χωρίς να μειωθεί το ενδιαφέρον των παιδιών.

  o   Μοιράζουμε τις παρτιτούρες ανάλογα με τις τάξεις που έχουμε και το  επίπεδο των μαθητών. Οι πιο μεγάλες τάξεις μπορούν να παίξουν πιο  σύνθετα πράγματα ενώ οι μικροί μαθητές ίσως δυσκολευτούν  περισσότερο αν τους τα βάλουμε όλα μαζί.

  o   Δίνουμε στα παιδιά ένα εύλογο χρονικό διάστημα για πρόβα, ικανό  για να προλάβουν να δουλέψουν αυτό που έχουν, αλλά όχι πολύ  μεγάλο ώστε να χάσουν τη συγκέντρωσή τους. Ανάλογα με το μέγεθος  αυτού που έχουν να κάνουν πρόβα ορίζουμε και το χρόνο. Συνήθως 10  λεπτά αρκούν για κάτι μικρό και όχι ιδιαίτερα σύνθετο.

  o   Είμαστε αυστηροί στην τήρηση του χρόνου προετοιμασίας! Μπορεί  κάποια ομάδα να μην πρόλαβε να το τελειοποιήσει ,αλλά δεν πειράζει.  Όταν τηρούμε τα χρονικά όρια συστηματικά, μαθαίνουν να  οργανώνουν πιο λειτουργικά τον εαυτό τους, το χρόνο τους και κατά  συνέπεια τη συνεργασία της ομάδας. Ακόμα και εάν αποτύχουν 2-3  φορές, τελικά τα καταφέρνουν!

  o   Η ομάδα που αντιμετωπίζει τα περισσότερα προβλήματα στην  εκτέλεση είναι συνήθως αυτή που χρησιμοποιεί το σώμα της, ειδικότερα  στις μικρές ηλικίες. Εάν είναι απαραίτητο απλοποιούμε την παρτιτούρα  ή την αφαιρούμε τελείως από την ορχήστρα.

    o   Όλοι οι αυτοσχεδιασμοί θα πρέπει να ακολουθούν το ρυθμό των  υπολοίπων και τα παιδιά πολλές φορές το ξεχνάνε αυτό. Οπότε θα  πρέπει κάποιες φορές να βοηθάμε με τον τρόπο μας για να τα  επαναφέρουμε στη σωστή ταχύτητα και το σωστό ρυθμό.